Көнсығыш Тимор
From Wikipedia, the free encyclopedia
Көнсығыш Тимор[2], БМО терминологияһында Тимор-Лешти[3], ҡайһы берҙә Тимор-Лесте транслитерацияһы осрай[4], тулы рәсми формаһы — Көнсығыш Тимор Демократик Республикаһы[2] йәки Тимор-Лешти Демократик Республикаһы — Көньяҡ-Көнсығыш Азияла урынлашҡан дәүләт. Көнсығыш Тимор дәүләтенә Тимор утрауының көнсығыш өлөшө һәм шул уҡ уртауҙың көнбайышында ҙур булмаған эксклав (Окуси-Амбено провинцияһы), шулай уҡ Атауро (төньяҡта) һәм Жаку (көнсығышта) утрауҙары керә.
| |||||
Девиз: «Honra, Pátria e Povo (Намыҫ, Тыуған ил һәм Халыҡ )» | |||||
Гимн: «Pátria» | |||||
Үҙаллылыҡ датаһы | 28 ноябрь 1975 ( Португалиянан) | ||||
Рәсми телдәр | Португал теле һәм тетум[d] | ||||
Баш ҡала | Дили | ||||
Идара итеү төрө | José Ramos-Horta | ||||
Президент
Премьер-министр | Таур Матан Руак
Шанана Гужмау | ||||
Дәүләт дине | Католицизм | ||||
Территория • Бөтәһе | 154 15 007 км² | ||||
Халыҡ • Һаны (2010) • Халыҡ тығыҙлығы | 1 066 [1] чел. (156) 71,5 чел./км² | ||||
ИЧР | ▼ 0.489 (түбән) (162 урын) | ||||
Валюта | АҠШ доллары (USD, 840) (IDR, код 360) | ||||
Интернет-домен | .tl | ||||
Код ISO | TL | ||||
МОК коды | TLS | ||||
Телефон коды | +670 | ||||
Сәғәт бүлкәте | 9 |
Ил XVI быуаттан Португалия империяһының колонияһы. Колониаль ҡоллоҡтан ҡотолғанға тиклем Португалия Тиморы булараҡ билдәле була. 1975 йылдың аҙағында Көнсығыш Тимор үҙенең бойондороҡһоҙлоғон иғлан итә, ләкин шул уҡ йылда Индонезия баҫып ала, ә киләһе йылда 27-се Индонезия провинцияһы тип иғлан ителә. 1999 йылда, Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы тарафынан хуплау тапҡан үҙбилдәләнеш актынан һуң, Индонезия хөкүмәте биләмәгә контролде юғалта, һәм 2002 йылдың 20 майында Көнсығыш Тимор XXI быуаттың беренсе яңы суверенлы дәүләте була. Бойондороҡһоҙлоҡ алғандан һуң, ил Берләшкән Милләттәр Ойошмаһына һәм португал телле илдәр берләшмәһенә инә. 2011 йылда Көнсығыш Тимор, төркөмдөң ун беренсе ағзаһы булырға ниәтләүен белдерә һәм, Көньяҡ-Көнсығыш Азия илдәре ассоциацияһына инергә теләп, ғариза бирә.
Был Көньяҡ-Көнсығыш Азиялағы ике христиан иленең береһе (икенсеһе — Филиппин).