Достоевский Федор Михайлович (реф. тик. Федоръ Михайловичъ Достоевскій; 30 октября [11 ноября] 1821, Мәскәү, Рәсәй империяһы — 28 января [9 февраля] 1881, Санкт-Петербург, Рәсәй империяһы) — урыҫ яҙыусыһы, аҡыл эйәһе, философ һәм публицист[14].
1877 йылдан алып Фән академияһының ағза-корреспонденты[15].
Ҡыҫҡа факттар Зат, Гражданлыҡ ...
Достоевский Фёдор Михайлович |
рус. Фёдор Михайлович Достоевский |
|
|
Зат |
ир-ат[1][2][3][…] |
Гражданлыҡ |
Рәсәй империяһы |
Хеҙмәт итеүе |
Рәсәй империяһы |
Патронимы йәки матронимы |
Михайлович[d] |
Псевдоним |
Д., Друг Кузьмы Пруткова, Зубоскал, —ий, М., Летописец, М-ий, Н. Н., Пружинин, Зубоскалов, Ред., Ф. Д. һәм N.N. |
Тыуған көнө |
30 октябрь (11 ноябрь) 1821[4][5][6][…] |
Тыуған урыны |
Мәскәү, Мәскәү губернаһы[d], Рәсәй империяһы[5][7] |
Вафат булған көнө |
28 ғинуар (9 февраль) 1881[5][4][8][…] (59 йәш) |
Вафат булған урыны |
Санкт-Петербург, Петербург губернаһы[d], Рәсәй империяһы[9][2][10][…] |
Үлем сәбәбе |
Быума һәм эмфизема лёгких[d] |
Дата погребения или кремации |
14 февраль 1881 |
Ерләнгән урыны |
Тихвин зыяраты (Санкт-Петербург)[5] |
|
Атаһы |
Михаил Андреевич Достоевский[d] |
Әсәһе |
Мария Фёдоровна Достоевская[d] |
Бер туғандары |
Михаил Михайлович Достоевский[d], Андрей Михайлович Достоевский[d] һәм Николай Михайлович Достоевский[d] |
Хәләл ефете |
Достоевская Анна Григорьевна[11][7] һәм Мария Дмитриевна Достоевская[d] |
Балалары |
Любовь Фёдоровна Достоевская[d][7] |
Туған тел |
урыҫ теле |
Яҙма әҫәрҙәр теле |
урыҫ теле |
Һөнәр төрө |
тәржемәсе, романист, эссеист, новеллист, журналист, фәлсәфәсе, биограф, яҙыусы, публицист, прозаик |
Эш урыны |
Санкт-Петербург фәндәр академияһы[d] |
Уҡыу йорто |
Военный инженерно-технический университет[d] Николаевское инженерное училище[d] |
Әүҙемлек осороноң тамамланыуы |
1880 |
Сәләмәтлек торошо |
Быума |
Әҫәрҙәр исемлеге |
Библиография Фёдора Михайловича Достоевского[d] |
Сәнғәт йүнәлеше |
реализм[d] |
Ойошма ағзаһы |
Санкт-Петербург фәндәр академияһы[d] |
Йоғонто яһаусы |
Пушкин Александр Сергеевич, Лермонтов Михаил Юрьевич, Гоголь Николай Васильевич, Владимир Сергеевич Соловьёв[d], Виссарион Григорьевич Белинский[d], Александр Иванович Герцен[d], Адам Мицкевич, Иммануил Кант, Уильям Шекспир, Оноре де Бальзак, Сервантес, Мигель де, Чарльз Диккенс, Виктор Гюго, Жорж Санд[d], Фридрих Шиллер[d], Эрнст Теодор Амадей Гофман[d], Эдгар По, Христос[d] һәм Карамзин Николай Михайлович |
|
Рәсми сайт |
fedordostoevsky.ru |
Изображается на |
Портрет Ф. М. Достоевского[d] |
Вики-проект |
Проект:Литература[d] һәм Проект:Математика[d] |
Хеҙмәттәре тупланмаһы |
Городской музей[d][12] |
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы |
авторлыҡ хоҡуҡтарының ғәмәлдә булыу ваҡыты үткән[d] |
Досье в |
Швейцария башҡарыу сәнғәте архивы[d][13] |
Авторҙың Викимилектәге ҡалыбы |
Fyodor Dostoyevsky |
Достоевский Фёдор Михайлович Викимилектә |
Ябырға
Петрашевский түңәрәгендә ҡатнашҡаны өсөн дүрт йыл каторгала һәм аҙаҡтан һөргөндә булған сағында һәм артабан да әҙәби ижады ваҡытында Достоевский рус реализмы традицияларын новатор булараҡ дауам итә, тик үҙе тере саҡта замандаштары уны лайыҡлы дәрәжәлә баһаламайҙар.
Достоевский вафат булғандан һуң ғына иң шәп рус әҙәбиәте классиктарының береһе һәм донъя роман яҙыусылары араһында танылған яҙыусы булып һанала, Достоевскийҙы Рәсәй персонализмының тәүге вәкиле тип таныйҙар. Рус яҙыусыһының ижады донъя әҙәбиәтенә, атап әйткәндә, әҙәбиәт буйынса бер нисә Нобель премияһы лауреаттарының, ижадына ҙур йоғонто яһай, унда экзистенциализм һәм фрейдизмдың аяҡҡа баҫыуына ярҙам итә.
Яҙыусының иң әһәмиәтле әҫәрҙәре булып «бөйөк биш» романдары тора. 2002 йылда «Преступление и наказание», «Идиот», «Бесы» һәм «Братья Карамазовы» романдары Норвегия китап клубының иң яҡшы 100 китап исемлеге эсенә индерелә. Достоевскийҙың билдәле әҫәрҙәре күп тапҡырҙар экранлаштырыла һәм театрҙа, балетта һәм операларҙа ҡуйыла.