Səfəvi-Rusiya müqaviləsi (1717)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Səfəvi-Rusiya müqaviləsi— 1717-ci ilin iyul ayında Rusiya çarlığı ilə Səfəvi dövləti arasında imzalanmış müqavilədir. Müqavilə Səfəvi dövlətinin baş vəziri Fətəli xan Dağıstani ilə rus səfiri Artemi Volinski arasında imzalanmışdır.[3][1] I Pyotr 1719-cu ilin iyul ayında müqaviləni ratifikasiya etmişdir. Səfəvi hökmdarı Şah Sultan Hüseyn (1694-1722) 1720-ci ildə müqaviləni ratifikasiya etmişdir.[1] Bu müqavilə Səfəvi dövləti ilə Rusiya arasında imzalanmış ilk ikitərəfli rəsmi müqavilədir.[4]
Rusiya-Səfəvi müqaviləsi | |
---|---|
Müqavilənin tipi | Ticarət müqaviləsi |
Hazırlanma tarixi | 1717 iyul |
İmzalanma tarixi | 1717 iyul |
İmzalanma yeri | İsfahan |
Qüvvəyə minməsi | |
• şərtləri |
|
İmzalayanlar |
Artemi Volınski Fətəli xan Dağıstani |
Tərəflər |
Rusiya çarlığı Səfəvi İmperiyası |
Lakin müqavilə imzalanan zaman Səfəvi dövləti böyük daxili qarışıqlıqlar vəziyyətində idi və buna görə də, müqavilə diqqətdən kənarda qalmışdır.[1] Tarixçi Rudi Matthe bildirir ki, "müqavilənin imzalanmasından sonrakı dövrdə baş vermiş qarışıqlıqlar müqavilənin həyata keçirilməsini tamamilə qeyri-mümkün etdi".[1] Bir neçə il sonra - 1722-ci ildə, yəni Səfəvi dövləti özünün çöküş dövrünün son mərhələsinə qədəm qoyduğu zaman ruslar bu müqaviləni casus belli kimi göstərərək müharibəyə başlamışdılar. Beləki 1721-ci ildə Şamaxıdakı rus tacirləri qətlə yetirilmişdi və bu müqaviləyə görə belə bir hadisə yolverilməz idi.[5]