Алпал
From Wikipedia, the free encyclopedia
Алпал (пар. Alpes [alp]; гер. Alpen [ˈalpn̩] ( listen); итал. Alpi [ˈalpi]; рето. Alps; словен. Alpe Халип:IPA-sl) — бищун борхатаб (4809 м) ва бищун гӀатӀидаб мугӀрул балазул система, жиб тӀубанго Европаялда бугеб[lower-alpha 1][1] ва тӀибитӀараб гӀага-шагарго 1210 км-алъ микьго Алпиял пачалихъаздасан (бакътӀерхьудаса бакъбаккуде): Парансиялдаса байбихьун, Швейцариялдасан, Монакоялдасан, Италиялдасан, Лихтенштейналдасан, Австриялдасан ва Германиялдасан Словениялде.[lower-alpha 2][3]
Алпал | |
---|---|
фр. Alpes, нем. Alpen, итал. Alpi, ромш. Alps, словен. Alpe | |
КӀодолъи | |
Халалъи | 1200 км |
ГӀеблъи | 250 км |
ГӀатӀилъи | 190 000 км² |
Бищун борхатаб бакӀ | |
ТӀогь | Монблан |
Борхалъи | 4808,73 м |
Координатал | 46/01/00/N/11/11/00/E |
Геология | |
ЛӀугьин | Мезозой |
Орогения | Алп орогения |
ГьецӀоялъул тайпа | Бюндерил къоногамачӀ, флиш ва моласс |
География | |
46°01′00″ ш. гӀ. 11°11′00″ бб. х.HGЯO | |
Пачалихъал |
|
Медиафайлал Викигъамасалда |
Алпазул кӀамури тӀибитӀула Ракьдагьоркьоб ралъадалъул бакътӀерхьул рагӀалде бугеб Ниццаялдаса Адриатикаялда бугеб Триесталде ва Паннонияб бассеналъул байбихьуда бугеб Вйен щвезегӀан. МугӀрул лӀугьана анцӀ-анцӀ миллион соназда жанир евразияб ва африканияб тектоникиял къаналлъаби цоцалӀ тункиялъул хӀасилалда. Гьеб вакъигӀаталдалъун лӀугьараб цӀикӀкӀараб къокълъел сабаблъана тӀадекъаялдалъун ва сокӀкӀиналдалъун ралъдал седиментариял гьецӀаби Монблан ва Маттергьорн гӀадал тӀогьазде рорхиялъе.
Алпазул бищун борхатаб тӀогьлъун ккола Монблан, жиб парансгин итал гӀорхъода бугеб; гьелъул борхалъи буго 4809 м. Алпазул регионалда буго 128 тӀогь, жиндир борхалъи 4000-ялдаса цӀикӀкӀун метр бугеб.