Río Amariello
From Wikipedia, the free encyclopedia
O río Amariello (黄河 en chinés simplificato, 黃河 en chinés tradicional, Huáng Hé en pinyin, Hatan Gol en mongol) ye un río de China, o segundo río d'ixe país (dezaga d'o río Yantce) por a suya longaria, de 5.464 km², y o seiseno d'o mundo. Tien o suyo naixedero a 4.500 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, en a cordelera de Bayan Har, y desaugua en a dita mar de Bohai (que fa parte d'a mar Amariella), en un gran delta. O suyo cabal meyano ye de 2.571 m³/s y as suyas auguas drenan una cuenca hidrolochica d'una superficie de 752.000 km².
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Amariello 黄河 | |
---|---|
O río Amariello en a ciudat de Lanzhou. | |
Administración | |
Estaus | China |
Territorios | |
Cheografía | |
Longaria | 5.464 km |
Altaria d'o naixedero | 4.500 m |
Naixedero | Cordelera de Bayan Har |
Desembocadura | Mar de Bohai (mar Amariella) |
Hidrolochía | |
Superficie d'a cuenca | 752.000 km² |
Cabal meyano | 2.571 m³/s |
Mapa | |
Recibe o suyo nombre de río amariello porque as suyas auguas gosan estar d'ixa color debito a la gran cantidat de particlas que tresportan de fino polvo que forma o suelo d'as planas que trescruza, particlas que reciben o nombre de loess y que proceden d'os disiertos d'Asia Central, a on forman capas de cuantos metros d'espesor. Ye un río de muita importancia en a Historia de China, y gosa decir-se que ye o naixedero d'a Civilización china. Asinas, bi ha a-saber-los chacimientos arqueolochicos en a suya cuenca, con una presencia de contino de población humana dende a Prehistoria dica l'actualidat. Arredol de 4000 aC-3000 aC en o suyo curso baixo apareixioron a cultura de Yangshao y a cultura de Longshan, que son la base d'a posterior civilización china. Os chineses han (que prenen o suyo nombre d'a dinastía han), en son os hereus, ta ixeminar-se dimpués enta o sud y conformar asinas l'actual China.
Historicament, en o río Amariello bi ha habito importants inundacions, destacando-ie as inundacions de 1931, con entre 1 y 3 millons de victimas, y as inundacions de 1938, con un numero de victimas entre 500.000 y un millón (ista zaguera, provocata por as tropas chinas ta prebar d'evitar l'abance d'as tropas de l'Exercito chaponés). Antiparte, en as suyas creixitas o río puet cambear o suyo cauz, como s'escaició por zaguer vegata en 1855, cuan a suya desembocadura se tresladó bels 500 km enta o norte. Dende os anyos 1950 s'inició una important serie de treballos t'a construcción d'entibos ta regular as suyas auguas, mitigando-se asinas a posibilidat de greus inundacions, encara que provocando tamién problemas ta o medio ambient.